Misteriozna i lepa Toskana, smeštena u središnjem delu Italije, smatra se domom renesanse i umetnosti. Poznata je po širokoj ponudi najrazličitijih vrsta vina koja u sebi poseduju sofisticirane italijanske veštine razvijane generacijama i odišu poletnim, vedrim, pitkim i prepoznatljivim ukusima u svim izdanjima.
Plodnim dolinama Toskane, sprovešćemo vas putevima božijeg napitka. U ovom tekstu ćete imati priliku da upoznate neke od najimpresivnijih vinarija toskanske regije, a i razloge zašto baš one uživaju taj status.
Pre nego što se upustimo u razgovor o vinarijama, potrebno je upoznati različite sorte grožđa koje su sastavni deo vina.
Grožđe Bordo i Toskana
Istorija pravog bordo vina počinje u regionu Bordo u jugozapadnoj Francuskoj, koja se smatra najvećom oblasti za proizvodnju vina. Pažljivo mešane sorte grožđa, izbalansirane tako da vino dobije prepoznatljiv ukus, karakterišu tradiciju vina iz Bordoa.
Ova francuska sorta je kasnije preneta i u Italiju. Toskana se pokazala najplodnijom regijom, zahvaljujući mediteranskoj klimi u kombinaciji sa kvalitetnim zemljištem, pogodnim za uzgoj vinove loze. Rasprostranjenost vinograda i vinskog turizma u ovog regiji doprinelo je da je danas Toskana i češća asocijacija na vina nego regija Bordoa.
Tri najpoznatije sorte Bordoa su kaberne sovinjon (Cabernet Sauvignon), merlo (Merlot), kaberne fran (Cabernet Franc).
Kaberne sovinjon (Cabernet Sauvignon)
Smatra se najrasprostranjenijom sortom crvenog grožđa na svetu. Najizraženija aroma, koju možete osetiti u svim vinima kaberne sovinjona je crna ribizla. Mlada vina ove sorte imaju pretežno voćni ukus sa tragovima crne trešnje i šljive, dok starija vina poprimaju aromu duvana. Kaberne sovinjon je sinonim za najčuvenija i najskuplja vina iz Bordoa.
Merlo (Merlot)
Merlo je druga najzasađenija crvena sorta na svetu, posle kaberne sovinjona. Iako nije lako definisati ukus vina koji daje merlo, šljiva i crna trešnja su među najčešće korišćenim deskriptima na bazi voća; mada se merlo često koristi za proizvodnju određene teksture, a ne ukusa. Kremasta tekstura je uobičajeni opis za merlo vina.
Kaberne Fran (Cabernet Franc)
Ovo je još jedna poznata sorta crvenog grožđa francuskog porekla. Ukus vina od kaberne fran grožđa definisan je balansom između crvenog voća (trešnja, jagoda i malina), začinskog bilja (sušeno bilje i sveža paprika) i bibera. Kaberne fran ima srednju visinu kiselosti, što ga čini osvežavajućim i lakim za piće.
Toskana je puna autentičnih vinarija koje proizvode kvalitetna vina, ali sledeća selekcija izdvaja i neke druge zanimljive i kvalitetne aspekte kojima ove vinarije uživaju visoku reputaciju među stručnjacima, ali i posetiocima.
Vinarija San Gvido (San Guido)
Ove tri sorte su takođe zastupljene na etrurskoj obali, između Livorna i Groseta, gde je smešteno naselje Bolgeri. Poznato je po starim crvenim vinima, uglavnom baziranim na sortama grožđa bordoa. Imanje San Gvido obuhvata oko 5000 hektara zemlje i nalazi se na 1200 metara nadmorske visine.
Ova vinarija se rodila kao san plemićke porodice Sasikaja (Sassicaia), dvadesetih godina prošlog veka. Kako bi imali još veći uticaj, Sasikaja su odlučili da počnu sa proizvodnjom vina kvalitetnog i jedinstvenog toliko da ono (a onda ujedno i oni) bude prva asocijacija na mediteransku klimu, ali i brdovite predele po kojima se prepoznaje Toskana.
Najpoznatije vino koja ova vinarija nudi je Sasikaja – prvo vino napravljeno od kaberne sovinjona na teritoriji Bolgeri. Ovo vino promenilo je tradiciju Toskane, jer su se do tada pravila vina od sorti grožđa sanđoveze i nebiolo. Vino Gvidalberto (Guidalberto) je prvo vino u vinariji napravljeno od sorte merlo.
Vinarija Ka’Markanda (Ca’Marcanda)
Porodica Gaja je prvo imanje, kao i prvi podrum u Toskani, otvorila 1994. godine u Bolgeri. Izgrađena pod zemljom, ova vinarija se smatra najsavremenijim vinarskim objektom. Prostor vinarije je sam po sebi zavidan arhitektonski projekat, kako zajedno sa svojom funkcionalnošću, estetikom i prirodom stvara idealno okruženje – kako za zaposlene, tako i za posetioce.
Ova vinarija je prepoznatljiva po četiri vrste vina: Ka’Markanda (Ca’Marcanda) – vino čiji ukus teži da odražava klasiku u ukusu, da bi istovremeno i bilo dobar predstavnik ove vinarije, kako je po njoj i dobilo ime; Vistmar (Vistmare) – jedino belo vino u proizvodnji, pravi se u ograničenim količinama, pružajući kolekcionarima pravi dragulj; vino Promis (Promis), za koje porodica Gaja smatra da je oličje posvećenosti i truda, smatra se pravim predstavnikom mediteranskog vina. Četvrta vrsta vina je Magari (Magari) koje nudi dugotrajnost.
Vinarija Salćeto (Salcheto)
Naziv vinarije potiče od reči Salko (Salco) – što znači vrba na drevnom toskanskom jeziku, a ona se smatra važnom biljkom vinske teritorije. Salćeto (salcheto) je naziv potoka koji vijuga kroz dolinu vrba u podnožju grada Montalčino (Montalcino). Ovaj potok takođe predstavlja granice prostranog imanja u istorijskom okrugu Vino Nobile.
Smatra se da je Salketo prva ekološki prihvatljiva vinarija u Evropi, koja ispunjava sve EQUALITAS standarde. Recikliranje 100% otpadnih voda, kao i 98% otpadnih materijala su samo neki od načina na koji ova vinarija pospešuje održivi razvoj. Toskana je dom ovih vina preko trideset godina svog postojanja i mogu se pohvaliti po tradiciji zanimljivih aroma. Vina koja su proizvod sovinjona, ne sadrže sulfate, a većina ih je od 18 do 24 meseca u drvetu. Elegantan prostor vinarije ističe terasa na kojoj se svakodnevno poslužuje doručak lokalnih proizvođača.
Vinarija, pored tradicionalnih vina – kao što je najstarije vino nobile Veći Vita del Salko (Veci Vita del Salco) ili jednostavno Salko, nudi i aromatične nove ukuse, bez suflata koji nose etiketu Obvius.
Vinarija Mate (Máté)
Vinsko imanje porodice Mate nalazi se na dva privatna brda na strani Montalčano, koje osvežava morski povetarac. Ferenci Mate i njegova supruga Kendis su 1990. napustili Njujork i preselili se u svetski poštovanu vinsku zonu Montalčano. Kupili su drevnu, napuštenu farmu sa kanjonom, vodopadima i samostanom iz XX veka sa kulom i dvorištem.
Vina čiji kvalitet su pohvalili brojni somelijeri su sledećih kategorija:
Brunelo di Montalčino – Vino sa ukusom trešnje i lavande je proizvod organski uzgojenog grožđa,
Sira – rubin sa karakterom sušenog voća, slatkog čaja i duvana,
Merlo – sa ukusom crne čokolade i nijansama ružinog drveta,
Kabernet – sa aromom ribizle, začinima i pečenog bilja.
Antinori, Kianti Klasiko (Antinori nel Chianti Classico)
Kako iz uvoda saznajemo da je Toskana kolevka renesanse, i bez prethodnog znanja je lako zaključiti da je Firenca smeštena u ovoj regiji. Baš u ovom gradu osnovana je prva Antinori vinarija koja datira iz 1385. godine. Danas se njihovi vinogradi prostiru celim svetom, ali je ova u Antinoriju prepoznatljiva kao jedna od najlepših, kao i najnaprednijih vinarija u Italiji.
Dizajnirana tako da kombinuje funkcionalnost i estetiku, i teži što većoj održivosti. “Skrivena” je među maslinjacima i šumama, a dominacija prirodnih materijala od kojih je građena je čini da se estetski neprimetno uklapa u pejzaž, a sa ekološke strane – da ne šteti okolnoj prirodi.
Podrumska struktura izgrađena od prirodnih materijala, fokusira se na duboku ukorenjenu vezu sa zemljom. Povezanost sa zemljom ima značenje više od simboličkog – zemljana struktura prirodno pravi optimalne temperaturne uslove za čuvanje vina.
Kako je jedan od glavnih ciljeva spoj urbanog sa ruralnim, arhitekte ovog projekta su do ovog cilja došle tako što su krov vinarije pretvorili u obradivu površinu – logično, prekrivenu vinovom lozom.
Posetioci mogu razgledati inovativnu arhitekturu podruma, paralelno sa pričom o porodici Antioneri. Pored vinova loze, na krovu se nalazi i restoran Rinućo 1180, iz kog posetioce imaju pogled na brda prošarana maslinjacima i parohijskim crkvama. Iako je njegova funkcionalnost jasna, on je simbolično deo kompleksa posvećen osnivaču porodice.
Neka od najznačajnijih vina koja nudi vinarija Antioneri su:
Markiz Antonieri (Marchese Antonieri) – istorijsko vino porodice Antonieri u potpunosti napravljeno od sovinjona.
Badia a pasinjano gran Selecione (Badia a Passignano Gran Selezione) – vino napravljeno isključivo od goržđa iz srca vinograda Kianti Klasiko.
Pepoli (Pèppoli) – nastalo mešavinom sovinjona i komplementarnih sorti. Sorta grožđa sa cvetnim i voćnim aromama čine ga glavnim predstavnikom teritorije Kianti Klasiko.
Kastelo Banfi (Castello Banfi)
Kastelo Banfi iz Montalčina je vodeća kompanija za proizvodnju vina u Italiji. Osnovala ju je porodica Mariani 1919. godine. Godine 1979, porodica je obnovila zamak Pođo Ala Mura (Poggio alle Mura) koji datira iz XIII veka i od obnove nosi naziv Kastelo Banfi.
Vina Kastelo Banfi odišu kvalitetom i izrazitim ukusom. Kombinacijom tradicije i inovativnosti, vinarija ljubiteljima vina pruža kvalitetna vina kao što su:
Roso – Vina intenzivne ljubičastocrvene boje, svežeg voćnog ukusa, uravnotežena dobrom kiselinom.
Bianko (Binaco) – Belo vino sa ukusom limuna i cvenim enotama.
Roze (Rosé) – Bledoružičaste nijanse sa kombinacijom cvetnog voća, uz doprinos sovinjona i začinskih enota Merloa.
Vina Kastelo Banfi se proizvode u dva najpoznatija Italijanska regiona po proizvodnji vina, tj. u Toskani i Pijemontu.
Vinarija Valdonika (Valdonica)
Netaknuta priroda, pogled na valovita brda, plodne ravnice i blistavost Sredozemnog mora su zaštitni znak vinarije Valdonika, koja se nalazi u naselju Sasofortino u Toskani.
Vinogradi se prostiru na 30 hektara. Grožđe uzgajano u netaknutoj prirodi, koje raste okruženo šumom i pašnjacima, bez pesticida ili drugih hemijskih đubriva. Blizina mora osigurava idealnu klimu vinogradima i to omogućava dugu sezonu rasta i sazrevanja Sanđoveze (Sangiovese) i autohtonog grožđa.
Vinarija Valdonika nudi 9 različitih vrsta vina, koja su napravljena od vrste sovinjon. Ona se dele na vina koja se mogu konzumirati svakodnevno: Mersino (Mersino), Rozajo (Rosajo), Arnaio (Arnaio), ali i ona koja su obeležje elegancije: Balarino (Ballarino) i Sarađo (Saragio).
Vinarija vam pored svežeg, kvalitetnog i autentičnog ukusa vina, nudi i opuštanje na lounge terasi sa pogledom na vinograd i Sredozemno more.
U Srbiji brojne turističke agencije nude raznovrsne ture na kojima možete posetiti najpoznatije vinarije Toskane i uz čašu vina i tradicionalne italijanske specijalitete.
Prepustiti se neodoljivim pogledima na beskrajne predele i uživati na mediteranskom suncu Italije uz čašu kvalitetnog vina možda jeste jedna od najtačnijih definicija hedonizma.
